گوتاپرکا، مادهای پلاستیکی و بسیار کاربردی در دندانپزشکی است که به عنوان پرکنندهای مناسب برای روت کانال شناخته میشود. بعد از آمادهسازی و پاکسازی دقیق روت کانال در درمانهای اندودنتیک، دندانپزشک با استفاده از گوتاپرکا این کانالها را مسدود میکند تا از ورود باکتریها و بروز عفونتهای بعدی جلوگیری شود. این ماده به دلیل ویژگیهای انعطافپذیری و سازگاری عالی با بافتهای دندان، مانع از نفوذ هرگونه باکتری به داخل کانال ریشه میشود و به این ترتیب، عوارض احتمالی را به حداقل میرساند.
گوتا پرکا چیست؟
گوتاپرکا یک ماده ترموپلاستیک بیاثر و خنثی از نظر زیستی است و به همین دلیل با سیستم ایمنی بدن واکنشی نشان نمیدهد و باعث تحریک آن نمیشود. این ویژگیها باعث میشود که گوتاپرکا گزینهای مناسب و مقرون به صرفه برای پر کردن روت کانالهای خالی شده و جلوگیری از نفوذ باکتریها باشد. نام گوتاپرکا از گیاهی به نام Getah Perca گرفته شده است که در زبان مالایی به معنی شیره پرکا (Percha Sap) است.
گوتاپرکا از شیره درختانی از خانواده Palaquium، از جمله Palaquium gutta، Isonandra gutta و Dichopsis gutta به دست میآید. سپس این ماده اولیه با موادی دیگر مانند زینک اکساید با مواد رنگی، اپککنندهها و چسبانندهها ترکیب میشود و در نهایت به محصولی به نام گوتاپرکا تبدیل میگردد.
انواع سایز گوتاپرکا
گوتاپرکاها به دو دسته استاندارد و غیر استاندارد تقسیم میشوند. گوتاپرکاهای استاندارد با توجه به سایز و رنگ کد ISO، از سایز 15 تا 140 با دقت 2 درصد تولید میشوند. در مقابل، گوتاپرکاهای غیر استاندارد با سیستمهای مختلف فایل روتاری یا به صورت اختصاصی برای سیستمهای خاص طراحی شده و از قوانین ISO پیروی نمیکنند. این نوع گوتاپرکاها شامل انواعی مانند جانبی، پروتیپر، رسیپروک، One Shape، Mtwo و غیره هستند که به نیازهای خاص و متنوع سیستمهای مختلف دندانپزشکی پاسخ میدهند.
انواع سایز گوتاپرکا به نقل از سایت medium.com:
accommodate different root canal shapes and sizes. These sizes are typically defined by the International Organization for Standardization (ISO), which uses color-coded tips to indicate specific diameters. For instance, a yellow-coded point corresponds to size 20, while a red-coded point indicates size 25.
Taper and Length Variations
Apart from diameter, gutta percha also vary in taper and length. The taper refers to the gradual increase in diameter along the length of the point. Common taper sizes include 0.02, 0.04, and 0.06. Selecting the appropriate taper and length is crucial for ensuring a snug fit within the root canal, minimizing voids and potential failure points
ترجمه فارسی:
نقاط گوتاپرکا در اندازههای مختلف استاندارد وجود دارند تا اشکال و اندازههای مختلف کانال ریشه را در خود جای دهند. این اندازهها معمولاً توسط سازمان بینالمللی استاندارد (ISO) تعریف میشوند که از نکات رنگی برای نشان دادن قطرهای خاص استفاده میکند. به عنوان مثال، یک نقطه با کد زرد مربوط به اندازه 20 است، در حالی که یک نقطه با کد قرمز نشان دهنده اندازه 25 است.
تغییرات مخروطی و طول:
جدا از قطر، گوتاپرکا از نظر مخروطی و طول نیز متفاوت است. مخروطی به افزایش تدریجی قطر در طول نقطه اشاره دارد. اندازه های مخروطی معمولی شامل 0.02، 0.04 و 0.06 است. انتخاب مدل مخروطی برای اطمینان از تناسب راحت در کانال ریشه، به حداقل رساندن فضاهای خالی و نقاط شکست احتمالی بسیار مهم است.
اخیراً، گوتاپرکاهای اصلاحشده با هدف افزایش دوام و توانایی آنها برای پرکردن روت کانال، به همراه ویژگیهای ضدباکتریایی و ضدمیکروبی تولید شدهاند. در روش مرسوم پرکردن روت کانال، از گوتاپرکا و روشهای مختلفی مانند سینگل کن یا مستر کن همراه با کن جانبی و تراکم جانبی با استفاده از اسپریدر انجام میشود. برای انتخاب سایز مناسب گوتاپرکا، باید به آخرین فایل استفادهشده و عکس رادیوگرافی دقت کرد و گوتاپرکای مناسب را بر اساس آن انتخاب نمود.
برای تشخیص اینکه روت کانال آماده پر شدن هست یا نه، میتوان از آخرین فایل استفاده شده برای آمادهسازی اپیکال کمک گرفت. این فایل باید به راحتی و بدون نیاز به فشار اضافی به نقطه مورد نظر برسد. در انتخاب سایز مناسب برای پر کردن روت کانال، دو فاکتور مهم وجود دارد: 1. میزان گشاد شدن و قطر اپکس 2. تقارب روت کانال. نکته کلیدی این است که از گوتاپرکای هماندازه با آخرین فایل استفاده شده خودداری کنید. چرا که رسیدن به تیپر و قطر استاندارد مطابق با فایل مورد استفاده دشوار است. به عنوان مثال، اگر از فایل ۳۰/.۰۴ استفاده شده است، انتخاب گوتاپرکای ۳۰/.۰۴ مناسب نخواهد بود. بهتر است از گوتاپرکای ۲۵/.۰۴ استفاده کنید. در این صورت، باید گوتاپرکا را در ناحیه تیپ کوتاه کرد تا با ناحیه اپیکال روت کانال همخوانی داشته باشد و تطابق بهتری حاصل شود.
نحوه استفاده از سایز مناسب گوتاپرکا
گوتاپرکا، که معمولاً در اندازههای مختلف برای تطابق با کانالهای روت متفاوت تولید میشود، در طول فرآیند درمان توسط دندانپزشک با حرارت و فشار نرم شده و با کمک یک سیلر در مکان خود مهر و موم میگردد. با وجود برخی تصورات اشتباه مبنی بر اینکه این محصول ممکن است حساسیت ایجاد کند به دلیل شباهتش با لاتکس، گوتاپرکا به عنوان یک ماده بیخطر و ایمن در دندانپزشکی شناخته میشود و مورد استفاده قرار میگیرد. این ماده به دلیل ویژگی ترموپلاستیک خود و همچنین سهولت استفاده و اثرگذاری بالا در جلوگیری از عفونتها، به طور گستردهای پذیرفته شده است. البته باید مراحل ضدعفونی کردن گوتاپرکا نیز به درستی انجام شود.
نکات مهم در انتخاب سایز مناسب گوتاپرکا
در اینجا چند نکته اضافی برای انتخاب سایز مناسب گوتاپرکا آورده شده است:
- برای بهترین نتیجه، همیشه از گوتاپرکای با کیفیت بالا استفاده کنید تا عملکرد و دوام بیشتری داشته باشید.
- گوتاپرکا را قبل از استفاده با گرما نرم و انعطافپذیر کنید تا بتوانید به راحتی از آن در دندانپزشکی استفاده کنید.
- استفاده از گوتاپرکا به اندازه زیاد ممکن است به شکستن کانال ریشه دندان منجر شود. بنابراین، باید از مقدار مناسب استفاده کرد تا از آسیب به دندان جلوگیری شود.
- بعد از قرار دادن گوتاپرکا در کانال ریشه، از سیلر مناسب برای پر کردن کامل و محکم کردن کانال استفاده کنید تا از نفوذ باکتریها و عفونتها جلوگیری شود و درمان ریشه به طور کامل انجام گیرد.
برای کسب اطلاعات بیشتر درباره محصولات دندانپزشکی و خدمات مختلف این حوزه، به سایت رایکا دنتال مراجعه کنید. در این سایت، میتوانید به مجموعهای کامل از ابزارها، تجهیزات و مواد دندانپزشکی دسترسی پیدا کنید. رایکا دنتال به ارائه محصولات با کیفیت و مطابق با استانداردهای روز دنیا مشهور است. اطلاعات دقیق درباره هر محصول، مشخصات فنی، قیمتها و نحوه خرید را میتوانید به راحتی از طریق این وبسایت بررسی کنید.
تکنیک Tug-Back برای تضمین پر شدن کامل در روتکانال
آمادهسازی و شکلدهی روت کانال از پیشنیازهای مهم موفقیت درمان اندو هستند، اما ریزنشت اپیکالی میتواند به شکست درمان بینجامد. این مشکل تحت تأثیر عواملی مانند روش پر کردن، ویژگیهای شیمیایی و فیزیکی ماده پرکننده و وجود لایه اسمیر قرار دارد. برای پیشگیری از این مشکل، استفاده از تکنیک Tug-Back که به محکم شدن پر کننده کمک میکند، یکی از روشهای مؤثر است.
هدف نهایی در درمان اندو، ایجاد یک انسداد کامل در طول ریشه کانال و تطابق دقیق ماده پرکننده با دیوارههای کانال است. یکی از روشهای مهم برای دستیابی به این هدف در پرکردن روت کانال، وجود تاگ-بک (Tug-Back) در گوتا پرکای اصلی (مستر کن) است. تاگ-بک به معنای احساس مقاومت کششی هنگام خارج کردن گوتاپرکا از داخل روت کانال است. وقتی گوتاپرکا به درستی درون روت کانال قرار میگیرد، باید در فاصله 1 تا 3 میلیمتری از اپیکال کانال با دیواره کانال در تماس باشد. این تماس به گونهای است که در برابر فشار خروجی، مقاومت مختصری ایجاد میکند. انتخاب گوتاپرکا به گونهای است که با دیواره روت کانال در قسمت اپیکال تطابق داشته باشد و این تطابق باعث ایجاد احساس گیر اصطکاکی هنگام خارج کردن گوتاپرکا (تاگ-بک) میشود. در نتیجه، این تکنیک موجب کاهش میزان ریزنشت و بهبود کیفیت پرکردن کانال ریشه میشود.
تاگ-بک کاذب با عدم انتخاب سایز مناسب گوتاپرکا
زمانی که فایل و گوتاپرکا از نظر اندازه با یکدیگر همخوانی نداشته باشند، گوتاپرکای اصلی به طور کامل به ناحیه اپیکال نخواهد چسبید و بیشتر به ناحیه کرونال یا وسط کانال ریشه متصل میشود.
عواقب بازگشت نادرست تاگ چیست؟
روت کانال به خوبی با گوتاپرکا از ناحیه اپیکال بسته نشده است و این امر باعث شده که باکتریها و مواد زائد به فضای روت کانال نفوذ کنند. همچنین، حتی اگر روت کانال را بدون در نظر گرفتن تاگ-بک واقعی و با روش تراکم عمودی پر کنید، ممکن است گوتاپرکا به بیرون بریزد.
چگونه میتوان تاگ-بک را مورد ارزیابی قرار داد؟
- آماده سازی و شرایط مورد نیاز
-روت کانال باید کاملاً آماده و تمیز شده باشد.
-مستر کن را در روت کانال مرطوب بررسی کنید، با این فرض که روت کانال هنگام پر کردن نهایی، دارای سیلر است.
-هنگام انتخاب مستر کن، طول اپیکال را اندازهگیری کنید.
-مستر کن را به آرامی وارد روت کانال کنید و وجود تاگ-بک را به آرامی و با دقت بررسی کنید.
- روشهای ارزیابی تاگ-بک
بازبینی بصری و مستقیم تگ–بک
پس از قرار دادن مستر کن در داخل روت کانال، آن را بیرون آورده و به دقت بررسی کنید. هرگونه علامت یا چین خوردگی در ناحیه کرونال و میانی مستر کن نشاندهنده نیاز به گشاد کردن این نواحی در روت کانال است.
بررسی تاگ-بک با استفاده از رادیوگرافی مستر کن به این ترتیب که مشاهده فضای اطراف مستر کن در ناحیه کرونالی و میانی روت کانال و عدم مشاهده فضای اطراف مستر کن در ناحیه اپیکال، نشاندهنده اتصال کامل گوتاپرکا به ناحیه اپیکال و حصول تاگ-بک واقعی است.
اگر تاگ-بک واقعی وجود نداشته باشد، چه اقداماتی باید انجام داد؟
در صورتی که به جز نداشتن تاگ-بک در ناحیه اپیکال، هیچ ارتباطی بین گوتاپرکا و نواحی کرونالی و میانی روت کانال وجود نداشته باشد، میتوان 0.5 میلیمتر از انتهای مستر کن را کوتاه کرده و تاگ-بک را دوباره بررسی کرد. همچنین میتوان با استفاده از فایل دستی، روت کانال را کمی باز کرده و سپس از مستر کن بزرگتر برای بررسی تاگ-بک استفاده کرد.
ویسایت رایکا دنتال عرضه کننده انواع تجهیزات دندان پزشکی است که گوتاپرکا نیز جزء محصولات موجود در سایت است. برای خرید انواع تجهیزات دندان پزشکی از جمله گوتاپرکا و سایر تجهیزات دندان پزشکی کافی است به وبسایت رایکا دنتال مراجعه کنید.
سخن پایانی
انتخاب سایز مناسب گوتاپرکا در درمانهای اندودنتیک فرآیند پیچیدهای است که نیاز به تسلط بر آناتومی کانال ریشه، آشنایی با انواع مختلف گوتاپرکا و مهارت در روشهای انتخاب سایز دارد. دندانپزشکان با بررسی دقیق و توجه به این فاکتورها میتوانند گوتاپرکای مناسبی را برای هر بیمار انتخاب کنند. این انتخاب صحیح به بهبود نتیجه درمان و کاهش احتمال مشکلات پس از درمان کمک میکند. در نهایت، موفقیت درمانهای اندودنتیک به دقت در انتخاب سایز گوتاپرکا و تطابق آن با نیازهای خاص هر بیمار بستگی دارد. با توجه به پیچیدگیهای این فرآیند، توجه به جزئیات و دانش تخصصی از اهمیت ویژهای برخوردار است.