در فرآیند درمان ریشه دندان (اندودانتیکس)، ابزارها و لوازم متعددی مورد استفاده قرار میگیرند. گوتا و کن کاغذی از جمله پُرکاربردترین ابزارها محسوب میشوند. این دو وسیله را برای خشک کردن و پُر کردن کانال ریشه دندان استفاده میکنند. کن کاغذی ابتدا کانال ریشه دندان را خشک کرده، سپس گوتا داخل آن ریشه را پُر میکند. بهنوعی میتوان گفت هردو مکمل کاربرد یک دیگر هستند. یکی کانال را آماده و خشک کرده و دیگری آن را پُر میکند. با شناخت نحوه عملکرد هرکدام، به تفاوت گوتا و کن کاغذی پی خواهید برد.
تعریف کن کاغذی دندانپزشکی
کن کاغذی، یک ابزار استوانه شکل و باریک است که از جنس کاغذ جاذب (جذب کننده) ساخته میشود. دندانپزشکان در هنگام درمان ریشه دندان، به هر حال از یکسری مواد شوینده و شیمیایی در کانال ریشه استفاده میکنند. در واقع ابتدا شست و شو را برای آمادهسازی کانال ریشه در جهت پُر شدن انجام میدهند. منتهی پس از شست و شو و پُرکردن، باید ابتدا کانال ریشه بهطور کامل خشک شود. به همین دلیل کن کاغذی با قابلیت جذب کنندگی رطوبت و آب، خون، شویندهها و ترشحات باقیمانده ساخته شده است.
اهمیت خشک کردن کانال ریشه پس از استفاده از محلولهای شیمیایی مانند هیپوکلریت سدیم، بهقدری بالاست که استفاده از کن کاغذی الزامی تلقی میشود. چرا باید از کن کاغذی استفاده کرد؟
زیرا مواد پُرکننده اگر بخواهند به خوبی در کانال ریشه دندان قرار بگیرند و عملکرد درستی داشته باشند، نیاز به خشک کردن کامل و جذب رطوبت داخل کانال است. در این هنگام، کن کاغذی به سرعت رطوبت را جذب کرده و کانال ریشه دندان را آماده میکند تا از مواد پُر کننده ریشه دندان مانند گوتا پرکا استفاده شود.
تعریف گوتا پرکا دندانپزشکی
گوتا پرکا جزو مواد پُرکننده دندان به حساب میآید که اتفاقاً بسیار کاربردی است. گوتا پرکا یک مادهای خمیری و ترموپلاستیک است. این ماده تحت تاثیر حرارت زیاد ایجاد شده و به خوبی در کانالهای دندان فشرده خواهد شد. سپس با سمان چسب آن را مهر و موم میکنند تا بهطور کامل ثابت شود. از آنجایی که خمیری است، شاید برای برخی از افراد سوال پیش آید که آیا برای همیشه همچنان خمیری باقی خواهد ماند؟ خیر این ماده پس از گذشت مدت زمان کوتاهی خشک میشود.
تفاوت اصلی و کاربرد گوتا و کن کاغذی
مهمترین تفاوت گوتا و کن کاغذی در کاربرد اصلی آنهاست. همانطور که هرکدام را جداگانه تعریف کردیم، از گوتا در جهت پُرکردن ریشه دندان استفاده میشود. منتهی قبل از انجام فرآیند پُرکردن توسط گوتاپرکا، باید کانال ریشه دندان خالی شود. پس از خالی شدن کانال ریشه و انجام شست و شو، خشک شدن آن در اولویت است. بنابراین از کن کاغذی استفاده میکنند تا بتوانند آن فضای خالی را بهطور کامل خشک کنند.
به نقل از سایت osakadental:
Gutta percha is the most commonly used root canal obturating material. Paper points are used to eliminate moisture from canals following preparation during root canal procedures. These small pieces of paper should be highly absorbant and shaped to easily fit into the canal.
ترجمه به فارسی:
گوتا پرکا رایجترین مادهی مورد استفاده برای پر کردن کانال ریشه است. از نوکهای کاغذی برای از بین بردن رطوبت کانالها پس از آمادهسازی در طول مراحل درمان ریشه استفاده میشود. این تکههای کوچک کاغذ باید قدرت جذب بالایی داشته باشند و به گونهای شکل داده شوند که به راحتی در کانال قرار گیرند.
تفاوت گوتا و کن کاغذی از لحاظ ویژگیهای فیزیکی
گوتا پرکا و کن کاغذی از نظر خواص فیزیکی بسیار باهم فرق دارند. این تفاوتها نقش مستقیمی در نحوه عملکرد آنها ایفا میکند. کن کاغذی مادهای خشک و شکننده است که تنها وظیفه جذب رطوبت از داخل کانال را بر عهده دارد و هیچگونه تغییر شکل یا فشردهسازی در آن صورت نمیگیرد. در مقابل، گوتا پرکا مادهای انعطافپذیر و ترموپلاستیک است که در اثر حرارت شکلپذیر میشود و میتواند بهطور کامل با دیوارههای کانال تماس پیدا کند و فضای داخل ریشه را پُر کند.
| مورد | کن کاغذی | گوتا پرکا |
| سختی و انعطافپذیری | خشک، شکننده، بدون قابلیت تغییر شکل | نرم، قابل تغییر فرم با حرارت |
| قابلیت حرارتدهی | ندارد | دارد (ترموپلاستیک) |
| رنگ و کدبندی | مطابق سایز فایلها | مطابق سایز فایلها، با رنگ متفاوت |
| سطح تماس با دیواره کانال | فقط نقطهای و موقت | در تماس کامل برای آببندی |
تفاوت گوتا و کن کاغذی از لحاظ ترکیبات
از نظر ترکیبات شیمیایی و ساختاری نیز گوتا پرکا و کن کاغذی تفاوتهای مهمی باهم دارند. به این صورت که کن کاغذی از الیاف سلولزی فشردهشده تشکیل شده که با چسب مخصوص به شکل مخروطی در آمده و خاصیت جاذب رطوبت دارد. اما گوتا پرکا از ترکیب صمغ طبیعی درخت Palaquium gutta، اکسید روی، رزینها و رنگدانهها ساخته میشود که به آن خاصیت ترموپلاستیک، پایداری و زیستسازگاری بالا میدهد.
| مورد | کن کاغذی | گوتا پرکا |
| جنس اصلی | کاغذ جاذب فشردهشده با چسب مخصوص | صمغ طبیعی درخت Palaquium gutta به همراه اکسید روی و رزینها |
| ماهیت | جاذب و متخلخل | پلاستیکی و ترموپلاستیک (قابل نرم شدن با حرارت) |
| واکنش با محیط دهان | خنثی و موقتی | زیستسازگار، پایدار و غیرفعال شیمیایی |
تفاوت نحوه استفاده از کن کاغذی و گوتا پرکا
در ابتدا نحوه استفاده از کن کاغذی را شرح میدهیم. پس از شست و شو نهایی کانال با محلول شیمیایی مخصوص کانال باید بهطور کامل خشک شود. سپس یک کن کاغذی با سایز متناسب انتخاب میشود و بهآرامی داخل کانال فرو برده میشود.
کن کاغذی را چند ثانیه در کانال میماند تا رطوبت را جذب کند. سپس آن را خارج کرده و در صورت نیاز، چند کن دیگر بهصورت متوالی استفاده میشود تا زمانی که کن خشک و تمیز بیرون بیاید. یعنی در واقع رطوبتی باقی نماند.
بعد از اطمینان از خشکی کامل کانال، مرحله استفاده از گوتا آغاز میشود. یک گوتا مناسب انتخاب شده و در کانال آن را تست میکنند. تست برای اینکه ببیند به اندازه عمق کانال ریشه است یا خیر! مقدار مناسبی ماده پُرکننده مانند گوتاپرکا را در آن قرار میدهد. پس از قرار دادن ماده پُرکننده گوتا پرکا، باید آن را با استفاده از ابزارهای مخصوص فشرده کرد. بنابراین در انتهای کار باید بخشهای اضافی گوتا را قطع کنند. همچنین برای اطمینان از پر شدن کامل کانال رادیوگرافی انجام میدهند.
جمعبندی
در پایان بهتر است بگوییم، درمان ریشه دندان، نیازمند ابزارهایی مانند کن کاغذی و گوتا پرگا است. بنابراین این دو مورد، جزو موردهای پُرکاربرد در حوزه اندوانتیکس هستند. کن کاغذی با قابلیت جذب کنندگی رطوبت، خون و محلولهای شوینده شیمیایی، داخل کانال ریشه را خشک خواهد کرد. در ادامه دندانپزشکان با استفاده از کن گوتا سعی در پُرکردن فضای خالی ایجاد شده در کانال دندان دارند. تفاوت گوتا و کن کاغذی همین موضوعی که بیان کردیم است. البته تفاوتهای دیگری در زمینه ترکیبات و ویژگیهای فیزیکی دارند، اما چیزی که از اهمیت بیشتری برخوردار بوده، تفاوت در کاربرد هرکدام است.
اگر قصد خرید گوتا و کن کاغذی را دارید و همچنان سوالهای متعددی در ذهن شما وجود دارد، میتوانید با مشاوران و کارشناسان فروش مجموعه رایکا دنتال صحبت کنید. ممنون از اینکه تا پایان محتوا با ما همراه بودید…
سوالات متداول
کن کاغذی چه مدت باید در کانال ریشه بماند؟
کن کاغذی بهمنظور خشک کردن کانال ریشه، باید حدود چند ثانیه تا چند دقیقه باقی بماند. مدت زمان ماندگاری کن کاغذی به میزان رطوبت و مواد داخل کانال و همچنین تشخیص دندانپزشک بستگی دارد.
آیا ماندگاری گوتا پرکا دائمی است؟
بله، گوتا پرکا زمانی که کانال ریشه دندان را پُر کرد، بهطور دائمی در آن خواهد ماند. منتهی فقط در درمان مجدد (ریتریتمنت) با ابزار خاص قابل خارج کردن است تا از اول فرآیند پُرکردن را انجام دهند.
آیا میتوان از گوتا پرکا بدون سیلر استفاده کرد؟
خیر، گوتا پرکا بهتنهایی خاصیت چسبندگی به دیوارههای کانال را ندارد، بنابراین همیشه باید همراه با سیلر ریشه استفاده شود تا چسبندگی و آببندی کامل حاصل گردد.
آیا گوتا پرکا و کن کاغذی یکبار مصرف هستند؟
بله، هر دو ابزار استریل و یکبار مصرف هستند. استفاده مجدد از آنها ممکن است خطر آلودگی و عفونت را افزایش دهد.
